تحلیل صنعت مواد شوینده در ایران؟

صنعت شوینده

محصولات  شوینده به عنوان یکی از گروه محصولات  (FMCG) (Fast-Moving-Consumer Goods ) کالای  تند مصرف می باشد؛ با توجه به اینکه در جهان امروز، بهداشت و سلامتی، فاکتور بسیار مهمی برای ارزیابی میزان توسعه یافتگی کشورها به شمار می رود، به همین دلیل شوینده ها و پاک کننده ها بیش از پیش در زندگی افراد اهمیت پیدا کرده و این امر نقش شوینده ها و پاک کننده ها در زندگی مردم و بالا بردن سطح زندگی، رفاه و سلامتی را بیش از پیش آشکار نموده است. اهمیت نظافت و پاکیزگی در میان مردم جهان باعث شده شوینده ها و پاک کننده ها نیز اهمیتی به اندازه زندگی و حیات انسان ها پیدا کنند.

انواع محصولات

برای محصولات  این صنعت دسته بندی های مختلفی وجود دارد، این محصولات  را می توان بر اساس نوع آلودگی، بر اساس سطح مورد نظافت و یا براساس نحوه استفاده و موارد دیگر دسته بندی کرد؛ در برخی موارد نیز این محصولات را به سه دسته بهداشت شخصی، بهداشت البسه و بهداشت خانه دسته بندی کرده اند که هرکدام از این 3 مورد محصولات بسیاری را در بر می‌گیرند.
همچنین این محصولات را می توان بر اساس نوع محصول :پودر،مایع، صابون، ژل و … دسته بندی کرد که برخی شرکت ها نیز از این روش استفاده می‌کنند.

بازار محصولات  شوینده در جهان

بازار محصولات  شوینده در بسیاری از کشورهای جهان در انحصار برندهای بزرگ صنعت شوینده بهداشتی یعنی G&P وUnilever می باشد و تقریبا برندهای محلی یا به طور کامل از بین رفته اند و یا فقط قسمت خاصی از بازار را در اختیار دارند. شرکت G&P ادعا نموده است که بیش از 5 میلیارد نفر در سراسر جهان از محصولات  این شرکت استفاده می‌کنند.
بر اساس آمارهای جهانی تقریبا بیش از ۷۰ درصد مردم کشورهای جهان از مواد شوینده مایع و پودری برای شستشو و نظافت استفاده می کنند. اهمیت به نظافت و پاکیزگی در میان مردم جهان باعث شده روزانه حجم انبوهی از تقاضا برای انواع مواد شوینده به وجود آید و به تناسب نیز سیل گسترده ای از این محصولات با ترکیبات قوی تر و در رنگ های مختلف و اسانس های جدید به بازار جهانی سرازیر شود. در این میان مواد شوینده تنها محصولاتی  هستند که میزان تقاضا برای آنها در همه نقاط جهان به صورت یکسان می‌باشد.

صنعت شوینده در ایران

در سال 1332 اولین خط تولید پودر‌های شوینده در ایران آغاز به کار کرد و پس از آن در سال 1341 دومین و سومین واحدهای تولیدی فعالیت خود را در زمینه مواد شوینده آغاز کردند. قدمت فعالیت مواد شوینده در ایران به صورت یک صنعت با خصوصیات تولید انبوه به بیش از صد سال می‌رسد. این صنعت ابتدا تحت‌عنوان صنایع صابون‌ساز شروع به فعالیت کرد. در دهه 4۰ فناوری تولید محصولات به سمت بومی‌سازی پیش رفت. همزمان با توسعه فرهنگ شهرنشینی و اهمیت بهداشت در ایران، این صنعت به سوی ارائه تنوع در تولید محصولات گام برداشت. از ویژگی‌های این صنعت، حجم بالای  رقابت بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی در بازار ایران و منطقه است.

ظرفیت تولید

ظرفیت تولید داخلی با حدود 22۰ تولید‌کننده، برابر با 4 میلیون تن است که از این ظرفیت تنها 1.5 میلیون تن تولید می‌شود و این تولید نه تنها بیش از دو برابر مصرف مورد نیاز کشور است بلکه مقداری از محصولات موجود در بازار داخل نیز کاملا وارداتی هستند، هرچند عمده محصولات  وارداتی مواد میانی برای تولید محصول نهایی بوده و عمده محصول صادراتی از دسته محصولات نهایی است. رییس هیات مدیره انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران میزان صادرات محصوالت بهداشتی و آرایشی را در ده ماهه نخست سال 1399 برابر 11۷ میلیون دلار عنوان کرد.

نحوه قیمت گذاری

قیمت گذاری محصولات  صنعت شوینده به این صورت است که پیشنهاد قیمت در انجمن شرکت های شوینده تصویب شده پس از تصویب، برخی از کاالها به علت اینکه جز کالاهای  اصلی مصرفی مردم می باشد برای تصویب نهایی به سازمان حمایت از مصرف کننده فرستاده می شود و قیمت نهایی در آنجا تصویب می شود.

مواد اولیه

‌88 درصد بهای تمام شده محصولات شوینده به دو سرفصل مواد اولیه و ادوات بسته‌بندی اختصاص می‌یابد. مواد اولیه تولید مایعات شوینده، عمدتا شامل 35 تا 4۰ درصد اسید سولفوریک و تکزاپون و 25 تا 3۰ درصد بطری و ادوات بسته‌بندی، همچنین حدود 35 تا 4۰ درصد سایر مواد از جمله اسانس و رنگ است. مواد اولیه این صنعت عمدتا 8۰ درصد از پتروشیمی‌ها تامین می‌شود که با وجود غنی بودن کشور از منابع نفت و گاز، بعضا شرکت‌ها دچار اختلال  در تامین مواد اولیه هستند. در این صنعت بیش از 2۰ نوع ماده اصلی موجود است که اکثر آنها از شرکت‌های پتروشیمی تامین می‌شوند که نرخ آن ها بر اساس سیاست وزارت نفت و مدیریت
صنایع پایین‌دستی پتروشیمی برابر با 95 درصد قیمت جهانی و با ارز دولتی محاسبه می‌شدند، اما با حذف ارز دولتی این صنعت در ماه‌های گذشته، بهای تمام شده محصولات  شوینده افزایش قابل توجهی داشت.

مواد شوینده البسه در ایران و جهان

ایران با داشتن 95 درصد متقاضی مواد شوینده البسه همراه با مصر و قطر در یک رده قرار دارد و می‌توان گفت بیش از 8۰ میلیون ایرانی متقاضی مصرف مواد شوینده هستند. از طرف دیگر، وجود بازار جهانی برای این محصولات  نشان می‌دهد که 1۰۰ درصد مردم در سنگاپور، اندونزی و آرژانتین استفاده از این محصوالت را در سبد روزانه خود قرار داده‌اند و رتبه اول را در استفاده از آن‌ها دارند. همچنین هلند، کرواسی، چین، ژاپن، مالزی، اسلواکی، آمریکا و تایلند هر کدام با 99 درصد متقاضی، حائز رتبه دوم در استفاده از این مواد چه به‌صورت پودری و چه مایع هستند. کشورهایی مانند هنگ‌کنگ با 9۷ درصد، سوریه و لبنان با 96 درصد، کویت و عربستان با 94 درصد، بحرین، استرالیا و مکزیک با 93 درصد و ایرلند جنوبی و ایتالیا با سهم 91 درصدی، در صدر این جدول قرار دارند.

بر اساس تحقیقات انجام شده در 24 شهر بزرگ کشور مصرف مواد شوینده لباس بر اساس نوع محصول به صورت نمودارهای زیر است و همانطور که مشخص است ۷8 درصد مصرف این محصولات به صورت پودر بوده و تنها 22 درصد آن به صورت مایع است؛ در میان پودرها نیز پودر ماشین لباسشویی 54 درصد و پودر دستی 24 درصد مصرف را به خود اختصاص داده اند البته میزان مصرف پودر دستی در شهر تهران 19 درصد بوده و در مقابل میزان مصرف مایع لباسشویی در پایتخت 2۷ درصد است.